MÜBAREK KUTBÜZZAMAN SULTANÜLARİFİN EŞ-ŞEYH EŞ-ŞERİF ES-SEYYİD MUHAMMED SIDDIK HAŞİMİ HAZRETLERİ’NİN LİSANINDAN , ALLAH’IN DOSTLARINDA BULUNMASI GEREKEN İYİ HUYLAR ŞUNLARDIR:
1. EDEB
2. CÖMERTLİK
3. HİLM (Yumuşak huyluluk )
4. TEVAZU
5. SABIR
6. MERHAMET
7. METANET ( Metin olma;dayanıklılık,sağlamlık.)
8. FETANET (Yüksek zeka;zihin açıklığı, çabuk anlama ve kavrama)
9. ADALET
10. FERASET (Anlayışlılık,çabuk seziş,anlayış.)
11. BASİRET (Doğru-uzağı görüş,seziş, dikkat,sağgörü.)
12. İLMİ SİYASET (Doğru yerde ve doğru zamanda davranmak,konuşmak.)
13. ALLAH’TAN KORKMAK (Havf)
14. ALLAH’TAN DAİMA ÜMİTVAR OLMAK (Reca)
15. EMİN OLMAK(Güvenirlilik)
16. CESARET
17. ŞECAAT (Yiğitlik)
18. AZİMLİ OLMAK
19. DÜRÜSTLÜK
20. AYIPLARI ÖRTMEK (Settar’ül uyub)
21. YALAN SÖYLEMEMEK
22. İFTİRA ATMAMAK
23. VAKTİ GÜZEL DEĞERLENDİRMEK
24. İTAATKAR OLMAK
25. SAYGILI OLMAK
26. KERİM OLMAK
27. ÇALIŞKAN OLMAK
28. İLİM VE HİKMET SAHİBİ OLMAYA ÇALIŞMAK
29. MİSAFİRPERVERLİK
30. GIYBET ETMEMEK
31. LAF TAŞIMAMAK
32. UYUMLU OLMAK(Geçim ehli olmak)
33. HÜSNÜ ZANDA BULUNMAK (İyi düşünmek)
34. İYİLİĞİ EMRETMEK VE KÖTÜLÜKTEN SAKINDIRMAK
35. GÜZEL VE DOĞRU GİYİNMEK
36. GÜZEL ÖRNEK OLMAK
37. TEMİZ OLMAK
38. TERTİPLİ VE DÜZENLİ OLMAK
39. ÖFKELENMEMEK
40. HARAMLARDAN KAÇINMAK
41. KOMŞULUK HAKLARINI GÖZETMEK
42. SILA-İ RAHİM YAPMAK (Akrabayı ve yakınları ziyaret etmek)
43. BÖBÜRLENMEMEK
44. ÇEVREYE DUYARLI OLMAK
45. İYİ BİR DİNLEYİCİ OLMAK
46. İBADETLERDE DEVAMLI OLMAK
47. AFFEDİCİ OLMAK
48. ŞÜKREDİCİ OLMAK
49. FİTNEYE SEBEP OLMAMAK
50. KÖTÜ ALIŞKANLIK SAHİBİ OLMAMAK
51. TAKLİTÇİ OLMAMAK
52. ALAYCI OLMAMAK
53. SAMİMİ VE İÇTEN OLMAK
54. İYİ NİYETLİ OLMAK
55. İYİ KALPLİ OLMAK
56. HIRSLI OLMAMAK
57. HASET OLMAMAK
58. DÜNYAYA DEĞER VERMEMEK
59. HATALARINDA ISRARCI OLMAMAK
60. TAĞUTA KARŞI GELMEK
61. KÜFRÜN KARŞISINDA DURMAK
62. MAKAM VE MEVKİ HIRSINDAN KURTULMAK
63. İLİM MECLİSLERİNE KATILMAK
64. SADIKLARLA BERABER OLMAK
65. NAMAZ KILMAK
66. AZ KONUŞMAK
67. AZ UYUMAK
68. AZ YEMEK
69. ALLAH’I ÇOK ZİKİR ETMEK
70. MÜTEFEKKİR OLMAK
71. DUA ETMEK
72. HIYANET ETMEMEK
73. BEDDUA ETMEMEK
74. LANET ETMEMEK
75. İNAT ETMEMEK
76. GAFİL OLMAMAK
77. ŞUURLU OLMAK
78. ŞİKAYETÇİ OLMAMAK
79. ANNE – BABAYA İTAAT ETMEK
80. ALİMLERE HÜRMET ETMEK
81. İNSANLARI ÖNEMSEMEK , İLGİLENMEK
82. HASTA ZİYARETİ, TAZİYEDE BULUNMAK
83. KUL HAKKI YEMEMEK
84. ADAM ÖLDÜRMEMEK
85. PUTLARA TAPMAMAK
86. MİSKİN OLMAMAK
87. ZİNA ETMEMEK
88. FAL BAKTIRMAMAK
89. BAHİS OYUNLARI OYNAMAMAK
90. ANLAYIŞLI OLMAK
91. İNCE FİKİRLİ OLMAK
92. KIRICI OLMAMAK
93. MÜTEBESSİM OLMAK
94. KÜFÜR ETMEMEK
95. İFRAT VE TEFRİTE KAÇMAMAK, MUTEDİL OLMAK
96. İMAN EHLİOLMAK
97. İŞİNDE EHİL OLMAK
98. İNSANLARA GÜZEL MUAMELE ETMEK
99. TOPLUMUN GENEL KURALLARINA RİAYET ETMEK
100. KAPIYA GELENİ BOŞ ÇEVİRMEMEK
101. İNSANLARI HOR GÖRMEMEK
102. FAKİRE, YETİME, MUHTAÇ OLANA VE YOLDA KALMIŞA YARDIM ETMEK
103. HAYIR İŞLERİNDE YARIŞMAK
104. İNSANLARA FAYDALI OLMAYA ÇALIŞMAK
105. GÜZEL ESERLER BIRAKMAK (Sadaka-i cariye)
106. VERA SAHİBİ OLMAK (Şüpheli olandan kaçınmak)
107. SİTEMKAR OLMAMAK
108. VEFASIZ OLMAMAK
109. MAHLUKATA EZİYET ETMEMEK
110. YAPILAN İYİLİĞİ ALLAH’TAN BİLMEK
111. TARTIŞMALARDAN VE İDDİALAŞMAKTAN KAÇINMAK
112. BENCİL (Egoist) OLMAMAK
113. YENİLİĞE AÇIK OLMAK
114. ELEŞTİRİYE AÇIK OLMAK
115. GENİŞ GÖNÜLLÜ OLMAK
116. HOŞGÖRÜLÜ OLMAK
117. GÜNAHINDAN HEMEN DÖNMEK, TEVBE ETMEK
118. TEVEKKÜL SAHİBİ OLMAK
119. ALLAH İÇİN HÜZÜNLÜ, GÖZÜYAŞLI OLMAK
120. İKTİSATLI OLMAK
121. TEENNİ, ACELECİ OLMAMAK
122. DOĞRU SÖZLÜ OLMAK
123. İSAR, BAŞKASINI KENDİ NEFSİNE TERCİH ETMEK
124. FEDAKAR OLMAK
125. HIFZ-I LİSAN, DİLİ MUHAFAZA ETMEK
126. MUKADDESATÇI OLMAK
127. İLMİYLE AMEL ETMEK
128. ARABULUCULUK YAPMAK, DARGINLARI BARIŞTIRMAK
129. HERKESİN MANEVİ DURUMUNA GÖRE DAVRANMAK, HİTAP ETMEK
130. YERİNDE LATİFE YAPMAK
131. MÜŞAVERE, İSTİŞARE ETMEK
132. VAKAR, AĞIRBAŞLI OLMAK
133. HİMMET SAHİBİ OLMAK, BÜYÜK DÜŞÜNMEK
134. KOLAYLIK GÖSTERMEK (Yüsr)
135. HAYRA YORMAK
136. KIRMAMAK, KIRILMAMAK
137. SÜKUT ETMEK
138. MUNİS, SEVİMLİ CANA YAKIN OLMAK
139. HİZMETKAR OLMAK
140. KİMSEYE YÜK OLMAMAK
141. YÜRÜRKEN AYAĞININ UCUNA BAKMAK(Nazar–ı ber kadem)
142. UYANIK OLMAK (Huş der dem)
143. ZAHİRDE HALK İLE BATINDA HAK İLE OLMAK (Halvet der encümen)
144. KÖTÜ HUYLARDAN GÜNAHLARDAN İYİ İŞLERE YÖNELMEK ( Sefer der vatan)
ZAMANIN KUTBU AZAMI OLAN SEYYİD MUHAMMED SIDDIK HAŞİMİ HAZRETLERİ ŞÖYLE BUYURDU:YUKARIDA ANLATILAN GÜZEL HUYLAR PEYGAMBERLER VE ALLAH DOSTLARININ HASLETLERİDİR.BU GÜZEL HASLETLERİ ÜZERİNDE BULUNDURAN İNSANLAR MÜRŞİDİ KAMİL OLURLAR VE GÖNÜLLERİNE FEYİZ YAĞMAYA BAŞLAR,SEMAYI SEYRE BAŞLAR, MELEKLER MECLİSİNE DAHİL OLURLAR.VESSELAM
Yüce Rabbim cümlemize bu güzel özelliklere sahip olmayı nasip eylesin..
İman sahibi iki hâl arasındadır. Bir defa geçmişte yaptığı hataları, yanlış işleri, bilgisizliğini hatırlar, utanır, utancından erir. Hesaba çekilmekten korkar. Bir defa da, bulunduğu hâle bakar. Yaptığı kulluk makbul mü, yoksa değil mi? Verilmiş nimetler kalacak mı, yoksa alınacak mı? Yoksa haliyle bırakılacak mı? Acaba kıyamet günü hâli nice olur? Arkadaşı inananlar mı olur, yoksa imansızlar mı? Bunları hep o iman sahibi düşünür. İşte bundandır ki, Peygamber (s.a.v) Efendimiz şöyle buyurur: “Allah’a en çok arif benim, bununla beraber en ziyade korkan yine benim.”
Bir kimsenin imanı kuvvet bulur, inancı varlığında yerleşirse, Mevlâ’nın haber verdiği her şeyi kalbinde bulur. Cennet, cehennem ve onlarda olanları, kıyamet işlerine dair her şeyi sezer, ölüm meleğini görür, sûr sesini duyar. Her şeyi olduğu gibi görür. Ona göre kıymet biçer. Dünya ve zevalini, değişmesini ve dünya ehlinin göçünü görür. İnsanları mezar taşları gibi görür. Onların duyduğu azabı ve iyilikleri hisseder. Sanki kıyamet kopmuş. Hak katında cümle halk divana durmuş gibi bilir. İman sahibi, kıyametin koptuğunu, peygamberlerin, meleklerin ve sevgili kulların sıra sıra divan durduğunu görür. Cennet ehlinin birbirlerini ziyaretine ve cehennem ehlinin birbirlerine karşı sataşmasına bakar.
İyi görüşe sahip olan baş gözü ile halka bakar, sonra kalbini açar ve Allah’ın fiil tecellisini onlarda görür. O tecellinin hareketini ve sükûnunu anlar. Buna izzet nazarı derler; Allah’ın sevgili kulları bu görüşe sahiptir.
İman sahibi o kimsedir ki, bir kişiye baktığı zaman baş gözünü kullanır. İç âlemine de kalbi ile bakar ve Mevlâ’yı sır gözü ile görür. Bu yolda çalışan bulur. Kader geldiği zaman uyar. Deniz ve kara onun gözünde aynıdır. Deniz sahili ve dağ başı eşittir. Acı ile tatlı aynıdır. İzzet ve zilleti ayırmaz. Zenginlik ve fakirlik ayrı mâna taşımaz. İman sahibi kaderle yürür. Kader onu yormaz. Kader, onu taşımak için yorulur. Kader, onu yüklenir. Hak yakınlığına kadar götürür. İman sahibi kadere tevazu gösterir, onun Hakk’a yakınlığını bilir. İman sahibi nefsine uymadığı için bu hâle erer. Şahsî arzuları, kütü âdetleri, şeytanî duyguları ve uygunsuz arkadaşları sevmediği için aradığını bulur.
Allah’ım, bütün halde kadere uymayı bize nasip eyle! vesselam
Ey evlat! Aklını başına al. Aceleci olma. Acele ile eline fazla bir şey girmez. İvedi hareketle sabahı getirmen kolay olmaz. Sabahı beklerken acele etme. Başka şeyle uğraş. İbadet et. O kendiliğinden gelir. Gündüzleri kendine meşgale bul; akşam kendiliğinden gelir; arzu ettiğini bulursun. İz’an sahibi ol. Kullarla iyi geçin. Kullara zulüm etme. Hakkın olmayan şeyi ellerinden almaya kalkışma. Onlar birer vekildir. Sahipleri onlara; “Ver!” derse onlar verirler.
Emir vâki oluncaya kadar bekle; vermek nasıl olurmuş görürsün. Zorla kimsenin malını almanın cezası ağırdır. O cezaya dayanmak kolay değildir.
Vermek elinde iken ver. Verebiliyorsan vakıaya uygun olarak vermiş olursun. Yâni, mevcut emre. Zira emir almadan kimse zerre veremez. Sana da bir şey vermezler. Kimseden bir şey alman kabil olmaz. Ne zerreyi, ne de denizi, deryayı, hiç bir şeyi, ama hiç bir şeyi, alman kolay değildir. Ancak Allah’ın izni ile… Allah, kalplere ilham verir. O ilham sayesinde gönüllere rikkat gelir. Sana gerekeni verirler. Akıl bu hikmetleri anlamaktadır. Aklın varsa bunları anla… Yerinde dur. Sağa sola kıpırdama. Yiyecek ve giyecek vakitleri bölünmüş olup Hak Teâlâ’nın katında ve kuvvet elindedir.